AI ve Kripto Varlıkların Katmanlı Karşılaştırması: Teknoloji Tahrikli vs Token Ekonomisi

Son zamanlarda, Ethereum'un Rollup merkezli stratejisinin başarısız olduğu ve L1-L2-L3 hiyerarşisine dair eleştirilerin olduğu görüşleri dile getirildi. İlginç bir şekilde, geçtiğimiz yıl AI alanındaki gelişmeler de benzer bir L1-L2-L3 hızlı evrim geçirdi. Bu iki alanın gelişim yollarını karşılaştırdığımızda, bazı derin farklar keşfedebiliriz.

AI alanında, her bir katman bir önceki katmanın çözemediği temel sorunları çözmektedir. L1 büyük dil modeli, dil anlayışı ve üretiminin temelini atarken, mantıksal akıl yürütme ve matematiksel hesaplama konusunda yetersizlikler göstermektedir. L2 akıl yürütme modeli, bu zayıflıkları aşmak için özel olarak geliştirilmiştir; bazı modeller karmaşık matematik problemleri ve kod hata ayıklama işlemleriyle başa çıkabilmekte ve büyük dil modelinin bilişsel kör noktalarını kapatmaktadır. Bu temelin üzerinde, L3 AI ajanı, önceden belirlenen iki katmanın yeteneklerini doğal bir şekilde entegre ederek, AI'nın pasif yanıt vermekten aktif eyleme geçmesini sağlamakta; görevleri kendi başına planlayabilmekte, araçları çağırabilmekte ve karmaşık iş akışlarını yönetebilmektedir.

Bu katmanlı yapı, yeteneklerin ilerlemesini yansıtmaktadır: L1 temel oluşturur, L2 eksiklikleri giderir, L3 entegrasyonu gerçekleştirir. Her katman, bir önceki katmanın üzerine kaliteli bir sıçrama gerçekleştirir ve kullanıcılar AI'nın daha akıllı ve daha kullanışlı hale geldiğini açıkça hissedebilir.

Buna karşılık, kripto varlıklar alanındaki katmanlı mantık, önceki katmanın sorunlarını çözmek için tasarlanmış gibi görünse de, istemeden yeni ve daha büyük zorluklar getirmiştir. Örneğin, L1 ana blok zincirinin performans darboğazını çözmek için, sektörde L2 ölçeklendirme çözümleri tanıtılmıştır. Ancak, bir dizi L2 altyapısı iç içe geçtikten sonra, gaz ücretleri azalmış, TPS artmış olmasına rağmen, likidite dağılmış ve ekosistem uygulamaları hala yetersiz kalmıştır. Bu, aşırı L2 altyapısının yeni bir sorun haline gelmesine neden olmuştur.

Bu duruma karşılık olarak, geliştiriciler L3 dikey uygulama zincirleri oluşturmaya başladı. Ancak bu uygulama zincirleri genellikle kendi başlarına hareket ediyor, genel zincirlerin sağladığı ekosistem iş birliği etkilerinden yararlanamıyor ve bunun yerine kullanıcı deneyimini daha parçalı hale getiriyor.

Bu katmanlı evrim, "sorun transferi"ne dönüştü: L1'deki darboğaz, L2'nin çözmeye çalıştığı ancak yeni sorunlar getirdiği, L3'ün ise daha fazla karmaşa ve dağınıklık yarattığı bir duruma yol açıyor. Her katman, sorunu bir yerden başka bir yere aktarıyor gibi görünüyor ve bütün çözümlerin "Token çıkarma" amacı etrafında döndüğü izlenimini veriyor.

Bu farkın temel nedeni şudur: AI'nın katmanları teknoloji rekabeti tarafından yönlendirilmektedir, büyük şirketler model yeteneklerini artırmaya çalışmaktadır; oysa Kripto Varlıkların katmanları, Token ekonomisi tarafından kısıtlanmış gibi görünmektedir, her L2 projesinin temel göstergeleri toplam kilitli değer (TVL) ve Token fiyatına odaklanmıştır.

Temelde, bir alan teknik sorunları çözerken, diğeri daha çok finansal ürünleri paketlemeye benziyor. Hangisinin doğru hangisinin yanlış olduğu belki de standart bir cevap yoktur, bu bireyin bakış açısına ve konumuna bağlıdır.

Elbette, bu soyut benzetme mutlak değildir, yalnızca iki alanın gelişim bağlamındaki karşılaştırmalardan çıkarılan bazı ilginç gözlemlerdir. Bu tür bir düşünce belki de bize yeni bakış açıları sunabilir.