Bitcoin Tarihî Zirveye Ulaştı: Doların Zayıflığı ve Kurumların Gemiye Binin İkili Desteği

Bitcoin bu sabah 112,000 dolar seviyesini aşarak tarihinin en yüksek seviyesini kaydetti. Bu yükselişin arkasında, doların sürekli zayıflaması, küresel likiditenin bol olması ve kurumsal sermayenin piyasaya hızla girişi gibi çoklu faktörlerin birleşik etkisi yer alıyor. Bu makalede, hazirandan bu yana piyasa dinamiklerine göz atılacak, jeopolitik çatışmalar ve ekonomik verilerin riskli varlıklar üzerindeki etkisi analiz edilecek ve Bitcoin'in bu yükseliş sırasında gösterdiği benzersiz performans ile gelecekteki yönü üzerine tartışılacaktır.

Haziran piyasa değerlendirmesi

2025 yılının Haziran ayında, piyasa ticaret belirsizliği, jeopolitik çatışmalar ve karmaşık ekonomik verilerle kaplıydı. Makro çevre zorlu olmasına rağmen, riskli varlıklar genel olarak yükseldi. ABD hisse senedi piyasası tamamında yükseldi, Nasdaq 100 endeksi ve S&P 500 endeksi tarihî zirvelerini gördü. Bitcoin ay ortasında bir ara 100.000 doları geçti, ancak ardından güçlü bir şekilde geri döndü ve aylık %2.84'lük bir artış gösterdi. Buna karşılık, genel kripto pazar %2.03 düştü, Ethereum dalgalı bir seyir izleyerek diğer ana akım varlıklara göre daha kötü performans gösterdi ve %2.41'lik bir kayıp kaydetti.

Ayın başında piyasa genel olarak iyimserdi, yatırımcılar makro veriler ve jeopolitik duruma karşı olumlu bir tepki verdiler. ABD-Çin ticaret gerginliği bir ara tırmanmasına rağmen, iki ülke liderinin görüşmesinden sonra bir miktar yumuşadı. Çin'in imalat PMI'sı 2022'den bu yana en düşük seviyeye düştü, OECD küresel büyüme tahminini bir kez daha düşürdü. ABD ekonomik verileri karışık bir tablo ortaya koyuyor: tarım dışı istihdam verileri beklentilerin üzerinde, işsizlik oranı stabil, ilk işsizlik başvuruları beklenmedik bir şekilde azaldı, ancak perakende satışlar geriledi. Haziran CPI'si bir kez daha beklentilerin altında kaldı ve enflasyonun soğuyacağı görüşünü güçlendirdi. Fed, Haziran FOMC toplantısında dördüncü kez faiz oranlarını sabit tutarak, daha fazla enflasyon ve işgücü piyasası için net sinyallere ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Kripto pazar, Haziran ayında politika tartışmaları ve jeopolitik gerginliklerin kısa süreli artışı da dahil olmak üzere birkaç kısa vadeli şok yaşadı. Ayın son iki haftasında, Bitcoin piyasa duygusunun iyileşmesi ve kurumsal katılımın artmasıyla birlikte geri sıçradı. Haziran ayında Bitcoin ETF'sine toplam net akış 4 milyar doları aştı. Ethereum ise daha yüksek dalgalanma ve daha derin düzeltmelerle karşı karşıya, bunun kesin nedeni henüz belirsiz. Aynı zamanda, kripto hazine stratejisi dikkat çekti, birçok şirket pozisyonlarını ETH, SOL, BNB ve HYPE gibi Bitcoin dışı varlıklara genişletmeye başladı, bu da piyasanın bu stratejiyi yüksek derecede onayladığını gösteriyor.

Jeopolitik, Haziran ayının sonlarında odak noktası haline geldi. 13 Haziran'da İsrail ile İran arasında çatışma patlak verdi. Durum bir süre gergin olsa da, piyasa başlangıçta sakin bir tepki gösterdi. 21 Haziran'da durum aniden kötüleşti, kripto varlık fiyatları büyük ölçüde düştü, ancak ABD borsaları stabil kaldı. 24 Haziran'da açıklanan ateşkes anlaşması piyasanın kısa vadeli paniğini azalttı. Her ne kadar ara sıra çatışmalar devam etse de, ateşkesten sonra kripto piyasası yavaş yavaş toparlandı, altın ve ham petrol gibi geleneksel güvenli varlıklar ise geriledi, bu da piyasanın uzun süreli çatışmalara yönelik endişelerinin azaldığını yansıtıyor.

BTC dışındaki çoklu varlık dağılımı

2025 yılında beklenmedik bir trend, şirketlerin hızlı bir şekilde kripto cüzdan stratejilerini benimsemeleri oldu, özellikle Haziran ayında bu trend belirgin bir şekilde hızlandı ve ilgili şirket sayısı neredeyse iki katına çıktı. İşlem hacmine göre, Haziran ayında kripto cüzdan şirketlerinin Bitcoin alım miktarı, ABD spot Bitcoin ETF'sinin toplam net akışını (o ay için 4 milyar dolar) geçti.

Bitcoin ve Ethereum hâlâ baskın olmasına rağmen, giderek daha fazla işletme SOL, BNB, TRX ve HYPE gibi daha geniş bir kripto varlık yelpazesine yönelmeye başladı ve bu da ana akım coinler dışındaki çeşitlenme eğiliminin arttığını gösteriyor. Şu anda onaylanmış 53 kripto hazine şirketinden 36'sı BTC'ye, 5'i SOL'a, 3'ü XRP'ye, 2'si sırasıyla ETH, BNB ve HYPE'ye, ayrıca 1'i TRX, FET'e ve bir de karma bir altcoin yatırım portföyüne odaklanıyor.

Bu trendin devam etmesi bekleniyor, hem şirketler bu stratejiyi sürdürmeye devam ediyor hem de piyasa buna yeterli finansman sağlama ve çoklu varlık dağılımını destekleme konusunda güçlü bir istek gösteriyor.

Ancak, piyasa bu stratejiye dair şüpheler taşımaya başladı, özellikle bazı şirketlerin borç finansmanı yoluyla kripto varlık tahsis etmesi, potansiyel kaldıraç riskleri konusunda endişelere yol açtı. Şu anda yaygın olarak kullanılan, sıfır faizli veya düşük faizli dönüştürülebilir tahvillerdir; bu tür tahviller vadesi geldiğinde "içinde" ise, yatırımcılar bunu şirket hisse senedine dönüştürmeyi seçebilir. Ancak vade geldiğinde "dışında" olursa, şirketin ana parayı ve faizi nakit olarak ödemesi gerekecek, bu da likidite ve ödeme kabiliyeti konusunda endişelere yol açıyor. Bazı şirketler, faiz ödemek için yeterli nakde bile sahip değil.

Bu durumda, şirketin genellikle dört tür yanıt seçeneği vardır:

1. Kripto varlıkları satmak, piyasada aşağı yönlü baskı yaratabilir;
2. Yeni tahvil ihraç ederek eski tahvili geri ödemek, yeniden finansman anlamına gelir;
3. Yeni hisse senetleri çıkararak finansman sağlamak, borçları ödemek veya varlık satın almak için;
4. Eğer varlık değeri borçları ödemek için yeterli değilse, temerrüde düşebilir.

Şirketin sonunda hangi yolu seçeceği, vade geldiğinde piyasa koşullarına bağlı olacaktır. Genel olarak, yalnızca piyasanın izin vermesi durumunda şirket sorunları yeniden finansman ile çözebilir.

Buna kıyasla, hisse senedi ihraç ederek kripto varlık alımının riski daha düşüktür çünkü borç içermez, zorunlu geri ödeme yükümlülüğü oluşturmaz, bu nedenle genel risk yapısında piyasa tarafından daha kolay kabul edilir.

Son raporlara göre, mevcut piyasanın kaldıraç yapısına olan endişeleri muhtemelen abartılmış durumda. Çoğu Bitcoin hazine şirketinin çıkardığı borçlar 2027 yılının Haziran ayı ile 2028 yılının Eylül ayı arasında vade dolacak. Kripto sektöründe geçmişte yüksek kaldıraç nedeniyle sistemik riskler yaşanmış olsa da, şu anda bu tür bir borç yapısının acil bir tehdit oluşturduğu söylenemez. Ancak, gelecekte daha fazla şirket bu stratejiyi benimserse ve daha kısa vadeli borçlar ihraç ederse, potansiyel riskler yavaş yavaş birikecektir.

Stabilcoin sektörü bir dönüm noktasına geliyor

2025 yılı Haziran ayı, iki önemli olayın etkisiyle stabilcoin endüstrisinin kritik bir dönüm noktası olacak: Tanınmış bir stabilcoin ihraççısının başarılı bir şekilde halka açılması ve ABD Senatosu'nun GENIUS yasasını onaylaması, bu da ABD tarihindeki ilk kapsamlı stabilcoin yasasıdır.

Dünyanın ikinci en büyük stablecoin ihraççısı olarak, bu şirket Amerika'da halka açılan ilk yerel stablecoin şirketi haline geldi ve hisseleri Haziran ayında %600'den fazla yükseldi. Bu kadar büyük bir artış, IPO fiyatlamasının muhtemelen düşük olduğunu gösterse de, daha önemlisi, yatırımcıların stablecoin'in gelecekteki altyapı rolüne olan güveni önemli ölçüde arttı.

25 Haziran'da, GENIUS yasası Senato'da 68'e 30 oyla kabul edildi. Bu, yasanın aylardır süren prosedürel oylamalar ve siyasi çekişmelerin ardından nihayet bir aşamaya geçişini simgeliyor. Şu anda, yasa Temsilciler Meclisi'ne sevk edildi ve bazı milletvekilleri, onu daha kapsamlı CLARITY yasasıyla birleştirmeyi önerdi. Ancak, özellikle bazı siyasi figürlerin açıkça karşı çıkması göz önüne alındığında, birleşme olasılığı hala belirsiz.

Regülasyonların etkisiyle, şirketlerin stabilcoinlere olan ilgisi artmaya devam ediyor. ABD'deki birçok perakende devi, kendi stabilcoinlerini çıkarmayı düşünürken; bir ödeme devi, birden fazla şirketin stabilcoin ürünlerini entegre ederek ekosistem desteğini daha da genişletiyor. Bu şirketler sadece stabilcoin çıkarmakla kalmayıp, aynı zamanda dolaşım ölçeği ve gerçek kullanım alanlarında da liderlik elde etmeyi hedefliyor. Sektörün odak noktası "yayınlayabilir mi?" sorusundan "uygulayabilir mi?" sorusuna kaydı; stabilcoinlerin başarısı, gerçek ödeme senaryolarındaki nüfuz düzeyi ve kullanıcı kapsamına bağlı olacaktır.

Uluslararası alanda, bu eğilim de giderek yayılmaktadır. Örneğin, bir blockchain şirketi Dubai'de stablecoin'inin düzenleyici iznini almıştır, Güney Kore Merkez Bankası da won'a bağlı bir stablecoin ihraç etmeyi araştırmaktadır. Ancak şu anda ABD'nin gelişimi en önde.

Stablecoin sadece bir başlangıçtır. Bunlar, geleneksel fiat para birimlerinin blokzincire entegrasyonunun ilk aşamasını temsil eder ve 7/24, hızlı bir şekilde karşılıklı işlem yapabilen altyapı dağıtımını gerçekleştirmiştir. Bir sonraki aşama ise zincir üzerindeki finansal varlıkların entegrasyonuna odaklanacak, öncelikle hisse senedi tokenizasyonu olacaktır.

Bir tanınmış borsa, yakın zamanda Avrupa'da kullanıcılara 200 halka arz edilmiş hisse senedinin tokenleştirilmiş ticaret işlevini sunarak, kullanıcı taleplerini test etme ve yürütme kalitesi açısından bir pilot platform haline geldi. Diğer bir kripto borsa da Amerika'da benzer ürünlerin hayata geçirilmesi için gerekli düzenleyici izinleri arıyor. Bu erken denemeler, daha fazla geleneksel finansal ürünün zincir üzerine geçirilmesine zemin hazırlıyor ve bir sonraki adımın özel krediler ve yapısal fonlar gibi varlık sınıflarını kapsaması bekleniyor.

Coğrafi çatışmaların piyasa üzerindeki etkisi sınırlı.

13 Haziran 2025'te patlak veren İsrail-İran çatışması 12 gün sürdü, global kamuoyunun dikkatini çekmesine rağmen, riskli varlıklar üzerindeki uzun vadeli etkisi sınırlı kaldı. Çatışmanın ilk döneminde, kripto piyasası ve hisse senedi piyasası ılımlı tepkiler verdi; ancak 22 Haziran'da ABD hükümetinin özel bir operasyon başlatması ve İran tesislerine hava saldırısı düzenlemesinin ardından, kripto varlık fiyatları büyük ölçüde düştü. 24 Haziran'da belirli bir ülke ile varılan ateşkes anlaşmasının açıklanmasının ardından, fiyatlar hızla toparlandı. Ay sonunda hala aralıklı çatışmalar olsa da, piyasa genel olarak istikrar kazandı.

Bu süre zarfında, Bitcoin'in hareketleri ABD borsalarıyla birlikte yükseldi ve riskten korunma özelliği göstermedi. Nisan ve Mayıs aylarında, ticaret tarifeleri ve küresel tahvil piyasalarındaki gerginlik nedeniyle Bitcoin'in değer saklama varlığı olarak görülmesiyle karşılaştırıldığında, bu sefer daha çok riskli varlık mantığına yöneliyor. Bitcoin, altın ve genel kripto pazarından daha iyi bir performans sergiledi; bunun kısmen, ETF'nin aylık 4 milyar dolara ulaşan akışı, hazine şirketinin sürekli alımları ve egemen alım işaretlerinin belirmesi gibi kurumsal destekten kaynaklandığı söylenebilir. Bu durum, jeopolitik şokların Bitcoin üzerindeki etkisinin daha kısa vadeli olduğunu gösteriyor.

Bu çatışma, İran'daki yerel kripto altyapısına, özellikle Bitcoin madencilik endüstrisine yeniden dikkat çekti. Bir kuruluşun 2021 yılında yaptığı tahmine göre, dünya genelinde yaklaşık %4.5 oranında Bitcoin madenciliği İran'da gerçekleşiyor ve bu, esas olarak Riyal ile hesaplanan düşük fiyatlı devlet sübvansiyonu elektriğine dayanıyor. Bitcoin'in yükseliş döngüsü sırasında, bu yapı önemli kârlar sağlıyor.

Hava saldırılarının ardından, İran'daki bazı madencilik tesislerinin zarar gördüğüne dair söylentiler var, bu da ağın hesaplama gücünün düşmesine neden oldu. Ancak kısa vadeli hesaplama gücü dalgalanmaları genellikle blok zaman farkları veya veri gürültüsü nedeniyle daha olasıdır; bu nedenle bu çatışmanın madencilik tesislerinde sistematik bir hasara yol açtığına dair net bir kanıt yok. Diğer bir olası açıklama ise, Doğu Amerika ile Orta Batı bölgelerindeki sıcak hava dalgasının madencileri geçici olarak üretimi azaltmaya zorlamasıdır.

Altyapının yanı sıra, bu çatışma İran finansal sistemindeki kriptonun rolü hakkında tartışmalara da yol açtı. Uzun zamandır, İran yüksek enflasyon, uluslararası yaptırımlar ve dolara karşı istikrarsız döviz kuru nedeniyle sivil ve gri ekonominin büyük ölçüde kripto para birimlerine yönelmesine neden olmuştur.

Bir veri analiz şirketinin geçmiş verilerine göre, 2024 yılında bir organizasyon liderinin suikaste uğradığı sırada ve çok sayıda füzeyle çatışma sırasında İran kripto varlıklarının dışa akışında belirgin bir artış yaşandı.

Bitcoin ve TRON, İran'da her zaman en çok kullanılan blockchain ağları olmuştur, özellikle belirli bir public chain, USDT stabil coin transferleri için kullanılmaktadır. Ancak bu çatışma sırasında, zincir üzerindeki stabil coin ticareti ve hesaplama miktarında belirgin bir artış olmamıştır, bu da genel kripto kullanım modelinin savaş nedeniyle değişmediğini göstermektedir. Kısa vadeli yatırımcıların zincir üzerindeki aktifliği ise düşmüştür.

Zincir üstü verilerde belirgin anormallikler görünmese de, kripto endüstrisi bu çatışmada sembolik bir şekilde ortaya çıktı: İran'ın en büyük kripto borsası savaş sırasında 90 milyon dolarlık bir hack saldırısına uğradı. Saldırganlar, İsrail'i destekleyen bir organizasyon tarafından gerçekleştirildi ve cüzdan adresleri üzerinden bir organizasyona karşı mesajlar bıraktı. Bu borsa daha önce bir organizasyona bağlı varlıkların fon akışlarıyla ilişkilendirilmişti; bu saldırı daha çok bir siber psikolojik savaş gibi görünüyor, kâr amacı güden bir saldırıdan ziyade.

İran, dünya genelinde para birimi değer kaybının en şiddetli olduğu ve uzun süreli yaptırımlara maruz kalan ülkelerden biridir. Bu tür bir toplum için, kripto varlıklar uluslararası fon akışında gerçekten önemli bir rol oynamaktadır. Bu çatışma sırasında sergilediği siyasi ve ağ boyutu, kriptonun bazı ülkelerin finansal sistemlerinin bir parçası haline geldiğini daha da göstermektedir.

![Bitcoin 112.000$ yeni zirvesinin arkasında: Doların zayıflığı ve kurumların gemiye binin çift etkisi](