Web3 proje yapısı tasarımı yeni zorluklarla karşılaşıyor

Son on yılda, Web3 projeleri yapısal tasarımda yüksek "kaçınma odaklı" bir strateji benimsedi. Yurtdışı fonlardan vakıflara, dağıtılmış yönetime, çoklu kayıt gibi yapılara kadar bu tasarımlar, sadece yönetişim optimizasyonu ve verimlilik ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayıp, aynı zamanda düzenleyici belirsizliklere karşı bir taktik aracı haline geldi. Bunlar, proje sahiplerine projeyi kontrol altında tutma ve biçimsel olarak uyumlu bir operasyon ortamı oluşturma konusunda gri bir alan yarattı.

Ancak, bu stratejik yapı tasarımı etkisini kaybetmektedir. Küresel ana düzenleyiciler, "yapısal form" üzerine odaklanmaktan "kontrolün özü" üzerine incelemeye geçmektedir. En son düzenleyici sinyaller net bir şekilde göstermektedir ki: odak, kayıt biçiminde değil, gerçek çalışma yönteminde, liderin kimliğinde ve fon akışında yer almaktadır.

Bunu göz önünde bulundurarak, beş yaygın yüksek riskli yapıyı analiz edeceğiz ve gerçek vakalarla birlikte, Web3 projelerine yüzeyde güvenli gibi görünen ancak gerçekte risk barındıran tasarım kör noktalarını tanımlamalarına yardımcı olacağız.

"Yüzeysel Tarafsızlık, Gerçekten Yönetim" Vakıf Yapısı

Geçmişte, birçok proje düzenleyici sorumluluklardan kaçınmak için token dağıtımını ve yönetişimi "vakıf liderliğinde" olarak paketledi. Bu vakıflar genellikle daha gevşek düzenlemelere sahip bölgelerde kaydedilmiştir, yüzeyde bağımsız bir şekilde faaliyet göstermekte, aslında hala kurucu ekip tarafından ana yetkiler kontrol edilmektedir.

Regülasyon odak noktası "gerçek kontrol" yönüne kaydıkça, bu tür yapılar önemli inceleme konusu haline geliyor. Eğer vakfın "gerçek bağımsızlık" eksikliği tespit edilirse, kurucu, tokenin gerçek ihraç veya işletim tarafı olarak algılanabilir ve ilgili yasal risklerle karşılaşabilir. Değerlendirme kriterleri artık sadece kayıt yeri veya belgelerle sınırlı değil, aynı zamanda "kim kararları kontrol ediyor, dolaşımı sağlıyor".

2023'te, Synthetix'in vakıf yapısını ayarlaması tipik bir örnektir. Potansiyel düzenleyici risklerle karşı karşıya kalan Synthetix, orijinal vakfı gönüllü olarak tasfiye ederek merkeziyetsiz yönetime geri dönmüş ve ana işlevleri yönetmek için özel bir varlık oluşturmuştur. Bu, "vakıf tarafsızlığı krizi"ne doğrudan bir yanıt olarak görülmektedir.

Terra (LUNA) vakası daha temsilci bir örnektir. Bağımsız bir vakıf tarafından rezerv varlıklarının yönetildiğini iddia etmesine rağmen, bu vakfın tamamen proje ekibi tarafından kontrol edildiği ortaya çıkmıştır. Düzenleyici iddialar altında, vakıf etkili bir hukuki engel oluşturmakta başarısız olmuş ve kurucular hâlâ sorumlu tutulmuştur.

Singapur Finans Otoritesi, "varlığı olmayan" bir vakıf yapısını kabul etmeyeceğini açıkça belirtmiştir. Sadece gerçek işletme kapasitesine ve bağımsız yönetim mekanizmalarına sahip vakıflar, etkili yasal ayrıştırma araçları olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, vakıf "sorumluluk muafiyeti" değildir; eğer proje sahipleri ana yetkileri saklarsa, vakıf gerçek bir bağımsız varlık değil, sorumluluktan kaçınma aracı olarak değerlendirilecektir.

Merkeziyetsiz Yönetimin "Boşaltılması"

Merkeziyetsiz yönetim, Web3 projelerinin yetki ve sorumlulukları dağıtmasının ana mekanizması olmalıdır. Ancak, pratikte birçok projenin merkeziyetsiz yönetimi ciddi şekilde "boşaltılmıştır": öneriler proje ekibi tarafından yönetiliyor, oylama iç kontrol altında gerçekleşiyor ve kabul oranı neredeyse %100'e ulaşıyor, topluluk katılımı ise şekilsel kalıyor.

Bu "merkeziyetsiz görünüm, merkezi öz" yönetişim modeli, düzenleyici otoritelerin odak noktası haline gelmektedir. Proje yasal sorumluluklarla karşılaştığında, eğer DAO'nun gerçek yönetişim kapasitesi ve şeffaflık sunamadığı kanıtlanamazsa, düzenleyiciler proje sahiplerini doğrudan gerçek kontrol sahipleri olarak görebilir ve onları "topluluk mutabakatı ürünü" olarak muaf tutmayabilir.

2022'de, Amerika Birleşik Devletleri Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC), Ooki DAO davasında bir emsal oluşturdu ve DAO'nun "teknik yapısından dolayı sorumluluktan muaf tutulamayacağını" açıkça belirtti. Proje ekibi yönetimi DAO yönetişim sözleşmesine devretmiş olsa da, ana teklifler çoğunlukla orijinal ekip tarafından yönlendirildi ve oylama mekanizması oldukça merkeziydi. Sonunda, CFTC, eski ekip üyelerini DAO ile birlikte sanık olarak listeledi.

Bu dava, DAO'nun otomatik olarak sorumluluk ayrımı işlevine sahip olmadığını göstermektedir. Yalnızca yönetişim yapısı gerçekten dağıtık bir karar alma süreci sağladığında, denetim bağımsızlığını kabul edebilir. ABD düzenleyici kurumları, DAO'nun "yönetim özü" ve "çıkar yoğunluğu" üzerinde dikkatle duracaklarını açıkça belirtmişlerdir, sadece zincir üzerindeki oylama sözleşmelerine dayanarak merkeziyetsizliği belirlemek yerine.

Yapı Dışı Operasyonların Önemi

Web3 projelerinin uyumluluk zorlukları yalnızca belirli bir yapının inşa edilip edilmediğiyle değil, bu yapıların gerçek bir şekilde çalışıp çalışmadığı ve yetki sorumluluklarının net olup olmadığıyla ilgilidir. Vakıflar ve DAO'lar, genellikle "uyumluluk koruma katmanı" olarak görülen bu iki organizasyon biçimi, düzenleyici açıdan risk maruziyeti noktaları haline gelebilir.

Gelecekte, "hizmet dışı bırakma", "çoklu kayıt" ve "blok zincirinde yayınlama" gibi diğer yüksek riskli yapıların analizine devam edeceğiz ve operasyonel düzeyde göz ardı edilebilecek uyum kör noktalarını keşfedeceğiz.

Proje ekipleri, sözde "kaçınma" stratejilerinin düzenleyici otoriteler tarafından "kasıtlı" bir eylem olarak görülebileceğini unutmamalıdır. Gerçekten dayanıklı bir proje yapısı, tasarım aşamasından uygulamaya kadar güç şeffaflığını ve çoklu dengeyi yansıtmalıdır.